Leerlingen die elke week verrijkende opdrachten krijgen, zullen hier genoeg tijd voor moeten hebben. Dit is immers geen vrijblijvend werk, maar absoluut noodzakelijk om deze kinderen ook eens tegen lastige opdrachten aan te laten lopen en te dwingen door de leerkuil te gaan. 

Dus… er moeten andere dingen geschrapt worden. En dat is best spannend. Want moet ik dan elke week ook nog eens een half uur besteden aan het bekijken wat er gemist kan worden? En missen deze leerlingen dan niet teveel? 

Ik begrijp dat een leerkracht voorzichtig wil zijn. Maar… een kind mee laten doen met het gewone werk, zonder uitdaging, veroorzaakt soms grote schade, die niet altijd zichtbaar is.  Dus compacten moet, maar wel met beleid natuurlijk. Zo is het van groot belang dat deze kinderen óók leren automatiseren en laten zien dat ze de aangeleerde strategieën beheersen. Er is echter veel minder oefening nodig en teveel herhaling is echt niet nodig. Dus dat levert ruimte op voor meer geschikte activiteiten en opdrachten! 

Nu je ruimte hebt geregeld in het rooster, kan die ruimte gevuld worden met verrijkend werk. Op alle scholen van de vereniging zijn hiervoor de levelkisten aanwezig, die als het goed is voor iedereen toegankelijk zijn en jaarlijks aangevuld worden. 

In groep 1 en 2 past het aanbieden van uitdagende opdrachten vaak heel goed in het systeem van het kleuteronderwijs. Geef dit werk ook een plek op het planbord of (digi)keuzebord en zorg dat er een plek in de klas is waar de uitdagende materialen liggen. 

Vanaf groep 3 bouw je het aanbieden van het levelwerk op. Start met één opdracht in de week en bouw dit in de loop der jaren op naar meerdere opdrachten. Ook hiervoor is weer niet een standaard aanpak en is veel afhankelijk van de school. 

En dan nu het lastigste punt in de dagelijkse praktijk... deze groep leerlingen heeft wel begeleiding nodig. Omdat ik zelf ook voor de klas sta, weet ik hoe moeilijk dit soms kan zijn, maar op het moment dat je deze kinderen alleen zelfstandig laat werken in hun boekjes en hier geen aandacht aan besteedt of het werk nakijkt, zullen deze leerlingen (te) weinig leren.

"Ja maar, ik snap zelf helemaal niks van Rekentijger!" hoor ik nog regelmatig en eerlijk is eerlijk, ik heb soms ook het nakijkboekje even nodig en moet me ook even verdiepen in priemgetallen of Fibonacci, maar de begeleiding van deze leerlingen vergt een andere aanpak dan je als leerkracht gewend bent. 

Uitleggen wat de kinderen precies moeten gaan doen is niet de bedoeling! Huh...? 

Veel interessanter is het om de kinderen met elkaar in overleg te laten gaan over een goede aanpak, met elkaar strategieën te bedenken om dit aan te pakken en achteraf te bespreken of het gelukt is en wat de goede of verkeerde aanpak was. Het 'leren leren' dus. Dat is even wennen, maar het zet deze leerlingen in de juiste leerstand en leert ze ook dat de aanpak een stuk belangrijker is dan het juiste antwoord. 

Maak dit begeleidingsmoment structureel; schakel collega's in (onder gymtijd bijvoorbeeld) of zet het zelf in het rooster. Twee momenten is ideaal; aan het begin en eind van de week. En uiteraard verdienen deze kinderen ook hulp bij het werken in de klas aan hun levelwerk. Net als de andere kinderen is het aan te raden de kinderen hiermee zelf aan het werk te zetten en ze daarom liever niet steeds in een groepje op de gang te laten werken. Af en toe kan dit natuurlijk prima, maar maak daar duidelijke afspraken over.

Verrijken hoeft natuurlijk niet met levelwerk uit de levelkist. De creatieve leerkracht met oog voor de behoeftes van leerlingen heeft daarvoor vast veel andere ideeën.

Een paar tips van mij:

1. In de levelkisten zitten ook smartgames en deze spellen zijn perfect lesmateriaal voor (hoog)begaafde leerlingen omdat er altijd een punt zal komen dat de oplossing erg moeilijk is voor de leerling. Om te voorkomen dat leerlingen dan stoppen of hun eigen aanpak gaan bedenken kun je ze bijvoorbeeld bij laten houden welk niveau ze af hebben (aftekenkaart) of als ze een device hebben hier als 'bewijs' een foto van te maken. In de torenklas houden we 'high scores' bij en dit werkt erg motiverend! 

2. In de hele vereniging hebben we toegang tot www.acadin.nl. Een online platform met HEEL VEEL uitdagende opdrachten. Dit gebruiken we in de torenklassen maar als groepsleerkracht kun je hier ook veel inspiratie vinden. Wil je zelf een account? Ik kan m voor je aanmaken en ook voor leerlingen die niet in de torenklas zitten maar wel uitdaging nodig hebben.

3. Bedenk bij een aantal vakken verrijkende opdrachten die de leerlingen uit je klas doen in de vrijgekomen tijd. Zelf een puzzel maken met de spellingswoorden van de week, een inhoudelijk goede presentatie bij WO, een Kahoot maken, een extra lastige verdiepingsopdracht waarbij de leerlingen gebruik maken van hogere denkvaardigheden. 

4. Kijk eens rond op deze yurlspagina waar heel veel uitdagende (online) activiteiten staan voor leerlingen en maak er gerust gebruik van. Zelf puzzels maken, programmeren in Scratch, proefjes doen, het maakt het programma net weer wat verrijkender en... ook een stuk leuker!

GROEP 1/2: smartgames, www.acadin.nl, www.proefjes.nl, materialen Kleuteruniversiteit, Denksleutels, Denkvierkanten

GROEP 3 t/m 8:

Uit de levelkisten: Smartgames, Rekentijger, Taalmeesters, Superdenkwerk, Detective denkwerk, Logische Breinbrekers, Leeskrakers, Breinkrakers, Cryptologisch, Topklassers, Op naar t VO

Uit de nieuwe levelkisten: Denkwijs Rekenen en Taal, Rekenkundig, Taal(eigen)wijs, Doorzetters, Prik en Ko, De wereld als rekensom

Ander materiaal: Outside the box (creatief denken), Acadin, schaken, dammen, (bord)spellen, escaperooms, Pop Up Store, Terra Nova, Gravitrax knikkerbanen.

Online: Scratch, Puzzel.org (zelf puzzels maken), code.org (leren programmeren), Game Studio, www.proefjes.nl, www.acadin.nl, chesskid.com (leren schaken)

Deze lijst is niet compleet maar geeft een indicatie voor geschikte materialen!

Zie ook de pagina 'Voor de leerkracht: materialen'